تعريف سامانه هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS )
عناصر اصلي سامانه اطلاعات جغرافيايی
کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافيايی
کاربرد GIS در امور کشاورزي

تعريف سامانه های اطلاعات جغرافيايی (GIS )

سامانه اطلاعات جغرافيايي را،مجموعه اي نرم افزار و سخت افزار تشکيل مي دهد که براي ورود،پردازش،ذخيره وبکار گيري اطلاعات جغرافيايي استفاده مي شود. اين فن آوري طي دو دهه گذشته به سرعت توسعه يافته است، به طوري که اکنون يک ابزار ضروري براي استفاده ي موثر از اطلاعات جغرافيايي پذيرفته شده است.مديران سازمانهاي دولتي و خصوصي، مسئول تصميم گيري براي معرفي سامانه اطلاعات جغرافيايي و تعيين موارد استفاده و کاربردهايمختلف آن در سازمان خود هستند.سياست گذاران ومسئولان دولتي لراي تبديل نقسه هاي موجود به شکل رقومي قابل استفاده در GIS باشد، هزينه هاي هنگفتي صرف مي کنند . همچنين امروزه بسياري از دانشجويان و پژوهشگران رشته هاي مختلف وابسته به علوم زميني و جغرافياي، به اين سامانه ها دسترسي دارند واز آن به منظور تجزيه و تحليل داده ها و اطلاعات خود بهره مي گيرند ( سازمان نقشه برداري کشور، 1:1375 ).

برخی از کارشناسان رسمی دادگستری رشته داده های مکانی و نقشه برداران ،کارهای جانمایی پلاک ثبتی و بایگانی خود را در سیستم gis انجام می دهند.

در مجموع از نعاريف مختلف مي توان چنين نتيجه گرفت که GIS نوعي فن آوري است که با استفاده از آن امکان مديريت و سازمان دهي داده هاي مکاني و توصيفيروي زمين با هدف تصميم گيري بهينه ميسر مي شود.با تحليل بيشتر مي توان به سه ويژگي زير رسيد:

الف. نقشه

ب. پايگاه داده

ج. تحليل هاي مکانی

عناصر اصلي سامانه اطلاعات جغرافيايی

نيروي انساني:تهبه نيروي انساني که مهارت هاي لازم در زمينه وارد نمودن اطلاعات ، به هنگام سازي داده ها وتحليل هايمکاني را داشته باشند.
سخت افزار :فراهم نمودن سخت افزارمورد نياز از قبيل رايانه ،چاپگر و پلاتر
نرم افزار:انتخاب نرم افزار به روز جهت راه اندازي سيستم و نصب برنامه
داده:جمع آوري داده هاي مکاني و توصيفي

همچنین بخوانید راهنمای دانلود عکس های هوایی دهه 30 و40 از سایت USGS

کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافيايی

استفاده از GIS به جهت سهولت در بايگاني اطلاعات و بروز رساني آنها وتحليهاي مختلف براي مدل سازيو تصميم گيري بهينه مديران در همه علوم مختلف امريضروريمحسوب مي شود. از کاربرد هايGIS مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

شهرداري و امور برنامه ريزي شهري : بررسي توضيع و پراکنش فضا هاي سبز به منظوراحداث فضاهاي جديد و طراحي شبکه هاي آبياري و جبران کمبودهاي موجود.
امور کشاورزي و برنامه ريزي کاربري اراضي،هوا شناسي حاصل از ماهواره ها،اندازه گيري هاي زميني و اطلاعات مربوط به توليد محصولات و …
محيط زيست و منابع طبيعي :بررسي منابع آبي زير زميني،آب هاي سطحي و …
نقشه برداري و نقشه نگاري
زمين شناسي و ژئومور فولوژي : ارزيابي منابع آب،ماسه وگراول ،سنگ ساختماني ،نفت خام ،گاز طبيعي، زغال سنگ و…
مهندسي معدن:تهيه نقشه هاي پراکندگي معادن،عناصر و…
مکان يابي: انتخاب بهترين مکان مناسب جهت انتخاب محل احداث مدارس، ايستگاه هاي خدمات شهري و کلانتري و …
مديريت ترافيک و سانحه : ارائه و بررسي راهکارهاي ممکن در کنترل سوانح ترافيک ومديريت خدمات اضطراري
طراحي بهينه شبکه هاي توزيع آب:آبياري و زهکشي ،تعيين مسير بهينه خطوط انتقال آب ،مديريت شبکه هاي فاضلاب، مدل سازي هيدرولوژيکي،تعيين مکان بهينه جهت احداث سد، مديريت آبهاي زيرزميني وجلو گيري از آلودگي آنها،مديريت حوضه هاي آبريز و بسياري موارد ديگر…(سنجري ،2:1386 ).

کاربرد GIS در امور کشاورزی

يکي از کاربردهايGIS در امور کشاورزي ، استفاده از اين سيستم در سازمان جهاني خواربار و کشاورزي ملل متحد فائو است.در اين راستادر فاصله سالهاي 1982-1984 فائو و برنامه ي محيط زيست سازمان ملل ، يک طرح مشترک کوير زدايي را در سطح کشورهاي در حال توسعه هدايت کردند. در طول اجراي اين طرح يک بانک اطلاعاتي با لايه هاي متعدد جغرافيايي که نشان دهنده عوامل زيست محيطي و آب و هوايي آفريقا بود، ايجاد شد. اين بانک بر روي رايانه هاي بحش کشاورزي فائو نصب و به منظور تهيه نقشه هاي آبياري و استعداد بالقوهي منابع آبي ، براي شناسايي و ترسيم طرح هاي آبياري متمرکز در مقياس وسيع و يا در طرح هاي پراکنده کوچک مقياس استفاده گرديد. در مرحله نخست،وسعت زمين هاي مناسب براي آبياري از روي نقشه جهاني خاک يونيسکو تعيين ودر مرحله دوم نياز آبي محصولات که از طريق نقشه بارندگي کحاسبه شده بود، بر روي نقشه مزبور مشخص گرديد. در نتيجه نياز آبي هر يک از خاک هاي قابل آبياري مشخص و پس از سطح جهاني به کشوريو حوضه آبريز محدود شد. اين بررسي نشان داد در مناطقي که نياز به آب از ميزان آب موجود بيشتر است، مناطق بالقوه آبياري کاهش يافته و مناطقي که مازاد بر نياز آب دارد، آب مازاد به آبراهه ها هدايت شده است. در اين پايگاه داده لايه هاي خاک ،زمين شناسي ، هيدرولوژي و بارندگي حوضه هاي آبريز، نوع محصول و نقشه هاي مناطق جغرافيايي وجود داشت. اين سازمان همچنين طرح هاي قابليت اراضي براي احداث جنگل ، برنامه ريزي پرورش آبزيان،برنامه ريزي ترميم جنگل ، مطالعه حفاظت از طبيعت و … را تهيه کرده است . برنامه ريزان کشاورزي براي تصميم گيري در مورد بهترين مکان مناسب براي کاشت بعضي از محصولات که بيشتر به منظور عرضه به بازار فروش و يا صادرات پرورش داده مي شوند، از GIS به خوبي استفاده مي کنند . آن ها براي تعيين اندازه و موقعيت مناسب ترين منطقه بيولوژيک بايد بانک اطلاعات جغرافيايي را با بانک خاکها ، توپوگرافي و ميزان بارندگي تلفيق کنند (ياسوري 3:1385).

منابع

1.آرنوف، استون (1375) ، سیستم های اطلاعات جغرافیایی ،ترجمه مدیریت سیستم های اطلاعات جغرافیای سازمان نقشه بزداری کشور ،تهران ف سازمان نقشه برداری کشور 2. سنجری ، سارا (1386) ، راهنمای کاربدی ArcGIS 9.2 ،تهران ، انتشارات عابد.

مقالات مرتبط:

لینک های مفید :

جهت راه اندازی سیستم GIS ,و یا تهیه فایل GIS با ما تماس بگیرید .

به اشتراک بگذارید

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)